جاوا (به انگلیسی: Java) یک زبان برنامه‌نویسیِ شیءگرا است که نخستین‌بار توسط جیمز گاسلینگ در شرکت سان‌مایکروسیستمز ایجاد گردید و در سال ۱۹۹۱ به‌عنوان بخشی از سکوی جاوا منتشر شد.
زبان جاوا شبیه به سی‌پلاس‌پلاس است؛اما مدل شیءگرایی آسان‌تری دارد و از قابلیت‌های سطح پایین کمتری پشتیبانی می‌کند. ایدهٔ شیءگرایی جاوا از زبان اسمال‌تاک گرفته شده‌است. یکی از قابلیت‌های بنیادین جاوا این است که مدیریت حافظه را به‌طور خودکار انجام می‌دهد. ضریب اطمینان عملکرد برنامه‌های نوشته‌شده به این زبان نسبت به زبان‌های نسل اول C بالاتر است. برنامه‌های جاوا به صورت بایت کد می‌شوند و توسط ماشین مجازی جاوا (JVM) به کدهای ماشین تبدیل و اجرا می‌شوند. در صورت وجود JVM مانند سایر زبان‌های مبتنی بر آن که وابسته به سیستم‌عامل خاصی نیستند برنامه‌های نوشته شده به جاوا بر روی هر نوع سیستم عامل و هرگونه وسیلهٔ الکترونیکی قابل اجرا می‌باشند. شعار جاوا «یک‌بار بنویس و همه‌جا اجرا کن» (Write once, Run anywhere) است که به همین ویژگی اشاره دارد. این ویژگی جاوا را مستقل از سکو می‌نامند.
 - در ایجاد زبان جاوا پنج هدف اصلی وجود داشت :

    این زبان باید ساده، شی‌گرا و مشهور باشد.
    مطمئن و بدون خطا باشد.
    وابسته به معماری کامپیوتر نبوده و قابل انتقال باشد.
    باید با کارایی بالا اجرا شود.
    باید به صورت پویا و نخ‌کشی‌شده باشد.
جاوا برای نوشتن انواع برنامه‌های کاربردی مناسب است. با جاوا می‌توان انواع برنامه‌های زیر را نوشت:

    برنامه‌های تحت وب
    برنامه‌نویسی سیستم‌های کوچک مانند تلفن همراه، رایانه جیبی و …
    برنامه‌های کاربردی بزرگ (Enterprise)
    برنامه‌های رومیزی (Desktop)
    و…

قابلیت خاصی در جاوا وجود دارد به نام اپلت. اپلت‌ها امکانات فراوانی برای نوشتن برنامه‌های تحت وب در اختیار برنامه‌نویسان قرار می‌دهند. [نیازمند منبع] البته وجود ماشین مجازی جاوا برای اجرای اپلت لازم است. اپلت‌ها نظیر فناوری سیلورلایت شرکت مایکروسافت هستند که برنامه‌نویسان را قادر می‌سازد تا امکاناتی را به مرورگر کاربر بیفزایند. البته تفاوت این دو در امنیت می‌باشد به گونه‌ای که سیلورلایت به دلیل اینکه در محیطی به نام جعبه شنی (sandbox) اجرا می‌شوند امن هستند ولی اپلت‌ها فاقد چنین امنیتی هستند و به سادگی هدف حملات استاندارد Social Engineering Toolkit واقع می‌شوند.