مکانیک خاک یکی از گرایش‌های مهندسی عمران است که به مطالعه رفتار خاک در شرایط بارگذاری مختلف می‌پردازد. این گرایش با عنوان مهندسی ژئوتکنیک (خاک و پی) شناخته می‌شود. مهندس ژئوتکنیک با بهره‌گیری از روابط ریاضی و اصول مکانیک خاک، رفتار محیط خاکی را تحلیل و المان‌های سازه را طراحی می‌کند.
هدف مهندسی عمران و گرایش‌های آن، ایجاد زیرساخت‌هایی نظیر ساختمان، راه، راه‌آهن، پل، سد، تونل، کانال، فرودگاه و غیره است. تمام این سازه‌ها به نوعی با خاک در ارتباط هستند. از این‌رو، اطمینان از عملکرد مناسب، عدم تخریب، بهسازی و به طور کلی ایمنی این سازه‌ها، وظیفه‌ای است که برعهده مهندس ژئوتکنیک و علم مکانیک خاک قرار دارد.
خاک در سازه‌های زیرزمینی (تونل، کانال) به عنوان محیط ساخت، در اکثر سازه‌های سطحی (سد، پل، ساختمان، راه‌آهن، فرودگاه) به عنوان فونداسیون و در برخی از سازه‌ها (سد، ساختمان) به عنوان مصالح، مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، عملکرد خاک به عنوان تکیه‌گاه و خاکریز نیز از اهمیت زیادی در مهندسی پل و راه‌سازی برخوردار است.